Tác Động của Thuế Quan Mỹ Đến Giá Cả Thị Trường Cao Su

Việc Mỹ áp thuế quan đối với cao su thiên nhiên nhập khẩu là một quyết định mang tính chiến lược, nhằm bảo hộ ngành sản xuất trong nước và điều chỉnh thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, chính sách này cũng kéo theo nhiều hệ lụy phức tạp đối với thị trường cao su toàn cầu, ảnh hưởng đến giá cả, nguồn cung và hoạt động xuất khẩu của các quốc gia cung ứng, trong đó có Việt Nam.

Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu cao su thiên nhiên hàng đầu thế giới, với sản lượng chiếm khoảng 8–10% tổng sản lượng toàn cầu. Việc Mỹ áp thuế quan lên mặt hàng này không chỉ tác động đến giá cả trên thị trường quốc tế mà còn đặt ra nhiều thách thức và cơ hội cho các doanh nghiệp xuất khẩu cao su của Việt Nam. Bài viết này sẽ phân tích những ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp của thuế quan Mỹ đối với giá cao su, tác động đến thị trường toàn cầu và đề xuất các giải pháp để ngành cao su Việt Nam thích ứng với tình hình mới.

1. Tác Động Trực Tiếp Đến Giá Cao Su Tại Mỹ

1.1. Giá cao su tại Mỹ tăng

Khi Mỹ áp thuế quan lên cao su thiên nhiên nhập khẩu, chi phí nhập khẩu tăng, kéo theo giá bán trong nước tăng. Ví dụ, nếu thuế suất là 20–25%, các doanh nghiệp Mỹ sẽ phải gánh thêm chi phí, buộc họ phải:

• Chuyển chi phí sang người tiêu dùng, làm tăng giá bán lẻ.
• Cắt giảm biên lợi nhuận để duy trì thị phần.

1.2. Nhu cầu cao su ít bị ảnh hưởng

Cao su thiên nhiên khó thay thế hoàn toàn bằng cao su tổng hợp, đặc biệt trong sản xuất lốp xe cao cấp và các ngành công nghiệp khác như hàng không, y tế. Do đó, ngay cả khi giá cao su tăng, nhu cầu tại Mỹ vẫn duy trì ở mức cao, tạo ra áp lực lạm phát lên các ngành sản xuất phụ thuộc vào nguyên liệu này.

2. Ảnh Hưởng Đến Thị Trường Cao Su Toàn Cầu

2.1. Dư cung trên thị trường thế giới

Mỹ chiếm khoảng 10% tổng lượng nhập khẩu cao su toàn cầu. Khi Mỹ giảm nhập khẩu do thuế quan, các nước xuất khẩu lớn như Thái Lan, Indonesia, và Việt Nam buộc phải tìm thị trường thay thế, làm tăng nguồn cung trên thị trường quốc tế. Hệ quả là:

• Giá cao su toàn cầu giảm: Nghịch lý xảy ra khi giá cao su tại Mỹ tăng nhưng giá trên thị trường thế giới lại có xu hướng giảm.
• Cạnh tranh gay gắt hơn: Các nước xuất khẩu buộc phải giảm giá để giữ chân khách hàng, tác động tiêu cực đến lợi nhuận doanh nghiệp.

2.2. Rủi ro chiến tranh thương mại

Việc Mỹ đánh thuế cao su có thể kéo theo các động thái trả đũa từ các nước bị ảnh hưởng. Một số quốc gia có thể áp thuế lên hàng hóa Mỹ, làm gia tăng căng thẳng thương mại, gây bất ổn cho thị trường nguyên liệu.

3. Hệ Quả Đối Với Ngành Công Nghiệp Phụ Thuộc Cao Su

3.1. Ngành ô tô Mỹ bị ảnh hưởng

Khoảng 70% cao su nhập khẩu vào Mỹ được sử dụng trong ngành sản xuất lốp xe. Khi chi phí nguyên liệu tăng, các công ty ô tô tại Mỹ có thể gặp khó khăn trong cạnh tranh với các hãng xe nước ngoài.

3.2. Xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng

Các doanh nghiệp Mỹ có thể tìm kiếm nguồn cung từ các nước không bị áp thuế, như các quốc gia châu Phi hưởng ưu đãi từ Hiệp định AGOA. Điều này có thể làm thay đổi cấu trúc thương mại cao su toàn cầu.

4. Ảnh Hưởng Đến Ngành Cao Su Việt Nam

4.1. Giảm sức cạnh tranh tại thị trường Mỹ

Mỹ là thị trường xuất khẩu cao su lớn thứ ba của Việt Nam (sau Trung Quốc và Hàn Quốc). Năm 2022, xuất khẩu cao su sang Mỹ đạt 300 triệu USD, chiếm 9% tổng kim ngạch. Nếu Mỹ áp thuế 25%, giá cao su Việt Nam tại Mỹ sẽ tăng thêm 0.3–0.5 USD/kg, khiến các nhà nhập khẩu Mỹ có xu hướng chuyển sang thị trường khác như Nigeria hoặc Cameroon.

Ví dụ về các doanh nghiệp Việt Nam chịu ảnh hưởng lớn :

• Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG): Xuất khẩu 120.000 tấn cao su sang Mỹ, chiếm 60% tổng kim ngạch cao su Việt sang Mỹ. Dự báo doanh thu giảm 15–20% khi thuế quan có hiệu lực.
• Công ty CP Cao su Phước Hòa: Xuất khẩu cao su kỹ thuật trị giá 50 triệu USD/năm sang Mỹ. Công ty đang đầu tư 5 triệu USD vào chế biến sâu để xuất khẩu sản phẩm cao su y tế sang EU.
• Công ty Cao su Dầu Tiếng: Xuất khẩu 45.000 tấn sang Mỹ (30% sản lượng). Dự báo đơn hàng giảm 25%, buộc công ty phải tìm kiếm thị trường thay thế như Trung Quốc.

4.2. Áp lực giảm giá trên thị trường toàn cầu

Việc dư cung trên thị trường quốc tế có thể khiến giá cao su thế giới giảm. Ví dụ, giá cao su RSS3 trên sàn Tokyo có thể giảm từ 2,5 USD/kg xuống 2 USD/kg, làm thu hẹp biên lợi nhuận của doanh nghiệp Việt.

4.3. Cần đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng

• Mở rộng thị trường: Việt Nam có thể tăng xuất khẩu sang Trung Quốc, Ấn Độ và EU để bù đắp lượng hàng bị mất tại Mỹ.
• Chế biến sâu: Thay vì xuất khẩu nguyên liệu thô, doanh nghiệp có thể đầu tư vào sản xuất cao su y tế, găng tay, lốp xe chất lượng cao để tăng giá trị gia tăng.

5. Giải Pháp Thích Ứng Cho Ngành Cao Su Việt Nam

5.1. Chính sách hỗ trợ của Nhà nước

• Gói tín dụng 500 triệu USD từ Ngân hàng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn để hỗ trợ doanh nghiệp chế biến sâu.
• Đàm phán FTA với Mỹ, tận dụng cơ chế GSP để giảm thuế.

5.2. Chiến lược của doanh nghiệp

• VRG đầu tư 200 triệu USD vào chế biến cao su non thành sản phẩm y tế để xuất khẩu sang châu Âu.
• Phát triển thương hiệu "Cao su Việt – Chất lượng toàn cầu", tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
• Ứng dụng công nghệ AI & Blockchain để truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn của Mỹ và EU.

Theo Phòng KD.XNK